ديدار اوباما با نمایندگان رژیم در شرایطی که مردم ایران علیه رژیم به پا خاسته اند

(دیپلماسی ایرانی irdiplomacy.ir (منبع اصلی تايم) :  باراک اوباما، رئیسجمهور امریکا سهم خاصی از نتیجه گفتوگوهای روز دوشنبه در وین میان غرب و کارشناسان هستهای ایران در ارتباط با آینده اورانیوم غنی شده ایران دارد. چراکه منابع دولتی در گفتوگو با نشریه تایم اعلام کردند که اوباما به طور شخصی سه مرتبه به طور محرمانه و چند جانبه با ایرانیها در چهار ماه گذشته مذاکره کرده است. که این مساله نه تنها به عنوان آزمونی برای برنامه هستهای ایران بلکه به عنوان آزمونی از تواناییهای اوباما برای برنامه هستهای ایران به شمار میرود.

این گفت وگوها در ماه ژوئن آغاز شد، زمانی که مقامات ایرانی به آژانس بینالمللی انرژی هستهای اعلام کردند که سوخت رآکتور تهران که در دوران شاه در سال 1967 توسط تکنسینهای امریکایی احداث شده بود در حال اتمام است. ایران خواستار کمک آژانس بینالمللی انرژی هستهای برای خرید ورقههای اورانیوم برای رآکتورهای خود برای تولید ایزوتوپ در درمان بیماریهای سرطانی و ایکس ریهاست. آژانس بینالمللی انرژی هستهای در عوض این پیشنهاد را با امریکا در میان گذاشت.

یکی از مقامات ارشد امریکایی که در مذاکرات چندجانبه حضور داشت میگوید که ما در این مرحله به سرعت متوجه شدیم که دری باز شده است.

امریکا متوجه شد که میتواند از این فرصت استفاده کند و برای تولید این ورقهها برنامهریزی کند. اکنون ایران اورانیوم غنی شده با خلوص پایین را قرار است که به یک کشور ثالث بسپارد. امریکا، اسرائیل و سایر کشورها پیشبینی میکنند که میزان اورانیوم غنی شده ایران به اندازهای است که میتواند با آن سلاح هستهای تولید کند. بنابراین این ایده که ممکن است که ایران بخواهد اورانیوم خود را از کشور خارج کند و آن را به ورقههای بدون دردسر برای رآکتورهای خود استفاده کند به کاهش تنش میانجامد.

در اوایل ماه جولای، اوباما به مسکو سفر کرد و مشاور او در امور عدم گسترش سلاحهای هستهای پیشنهادی را به روسیه ارائه داد: اگر ایران بتواند موافقت کند تا اورانیوم غنی شده خود را به مسکو تحویل دهد، روسها میتوانند آن اورانیوم را به درجهای برسانند که برای رآکتورهای تحقیقاتی مورد نیاز است و پس از آن فرانسه آن را به ورقههایی برای استفاده در این رآکتورهای تحقیقاتی تبدیل کند. این ورقهها، که قابل تبدیل شدن به اورانیوم مورد نیاز برای سلاح نیست، به ایران تحویل داده میشود. یکی از مقامات ارشد امریکایی میگوید که روسها بلافاصله اعلام کردند که این ایده بسیار خوبی است.

آنچه در ادامه این پیشنهاد آمده است، مذاکرات در سطح بالا میان ایران، آژانس بینالمللی انرژی هستهای، روسیه، فرانسه و امریکا برای مشخص شدن جزئیات بیشتر است. در اواسط ماه سپتامبر، اوباما در تماسی با محمد البرادعی ،رئیس آژانس بینالمللی انرژی هستهای اعلام کرد که امریکا برای این توافق آماده است. پس از آن البرادعی با نماینده ایران در آژانس بینالمللی انرژی هستهای تماس گرفت و او اعلام کرد که این مساله را باید با دولت خود درمیان بگذارد. پس از آن ایرانیها با البرادعی تماس گرفتند تا نشانههای موافقت خود را اعلام کرده باشند.

امریکاییها میخواستند مطمئن شوند که ایران روسیه را متقاعد نخواهد کرد که از منبع دیگری به جز ایران اورانیوم کم درصد تهیه کند. زمانی که اوباما با دیمتری مدودف، رئیسجمهور روسیه در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در اواخر ماه سپتامبر ملاقات کرد، به روسها تاکید کرد که نکته اصلی در این قرارداد این است که ایران این سوخت را تامین کند. مقامات امریکایی اعلام کردند که مدودف این مساله را پذیرفت.

پس از آن اوباما در یک تماس تلفنی در اواخز ماه سپتامبر جزئیات این توافق را با او در میان گذاشت که در نهایت در اول اکتبر در مذاکرات بین ایران و قدرتهای غربی، روسیه و چین در ژنو مطرح شد. در این گفتوگوها، ویلیام برنز، مذاکره کننده امریکایی، با نماینده ایران گفتوگوی شخصی داشت و در این گفتوگو در ارتباط با میزان اورانیوم در این توافق صحبت کردند و توافق کردند تا جزئیات انتقال این اورانیوم را در تاریخ 19 اکتبر بررسی کنند.

با وجود مذاکرات در سطح بالای دیپلماتیک، مقامات امریکایی چندان نسبت به مذاکرات روز دوشنبه در وین خوشبین نیستند. پس از سالها مذاکرات بینتیجه، آنها منتظر عقبنشینی ایران و یک شکست مذاکرات برسر جزئیات هستند. بسیاری در تهرات امریکا را مسبب انفجار انتحاری روز یکشنبه که باعث کشته شدن تعدادی از مقامات ارشد سپاه شد میدانند و همین امر میتواند بر مذاکرات سایه بیاندازد. اما هر دو طرف دلایل کافی برای ادامه این پروسه دارند: اگر مذاکرات به سمت جلو حرکت کند، امریکا میتواند بدون نیاز به فشار سازمان ملل مانع از هستهای شدن ایران شود. ایران نیز میتواند از این روش به راهی قانونی برای غنیسازی اورانیوم خود دست پیدا کند و از فشارهای سازمان ملل در امان باشد. مقامات میگویند که در بهترین شرایط، رسیدن به یک توافق در جزئیات رآکتورها میتواند به مسیر آینده کمک کند.